Nguyên nhân và biểu hiện của ốm nghén khi mang thai

Biểu hiện của ốm nghén khi mang thai là tình trạng phổ biến khiến nhiều mẹ bầu mệt mỏi và lo lắng, nhất là trong tam cá nguyệt đầu tiên. Hiểu rõ nguyên nhân và biểu hiện của tình trạng thai nghén khi mang thai sẽ giúp mẹ chủ động chăm sóc sức khỏe, hạn chế ảnh hưởng tiêu cực đến cả mẹ và thai nhi. Đây là một trong những vấn đề quan trọng cần được nhận diện sớm để có hướng xử lý phù hợp.

Ốm nghén là như nào?

Ốm nghén là một phản ứng sinh lý phổ biến xảy ra trong giai đoạn đầu của thai kỳ, đặc biệt trong 3 tháng đầu. Tình trạng này thường biểu hiện qua cảm giác buồn nôn, nôn ói, mệt mỏi, chán ăn, nhạy cảm với mùi vị và ảnh hưởng khác nhau tùy từng mẹ bầu.

Thông thường, phụ nữ bắt đầu gặp tình trạng thai nghén từ tuần thứ 4 đến tuần thứ 6 của thai kỳ, và tình trạng này đạt đỉnh vào khoảng tuần thứ 9. Đây là thời điểm hormone hCG tăng cao rõ rệt. Tuy nhiên, mỗi người sẽ có thời điểm và mức độ nghén khác nhau:

• Sớm nhất: Một số mẹ bầu có thể nghén ngay từ tuần thứ 3 sau khi thụ thai
• Kéo dài bao lâu? Tình trạng thai nghén thường kéo dài đến hết tam cá nguyệt đầu tiên (khoảng tuần 12 đến 14), nhưng cũng có trường hợp kéo dài đến tam cá nguyệt thứ hai hoặc suốt thai kỳ
• Không nghén có sao không? Việc không nghén không phải là dấu hiệu bất thường. Một số mẹ bầu hoàn toàn khỏe mạnh mà không gặp bất kỳ triệu chứng nghén nào

Nguyên nhân gây ốm nghén khi mang thai

Tình trạng thai nghén thường bắt đầu từ những thay đổi tự nhiên trong cơ thể mẹ bầu khi mang thai. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến, dễ gặp nhất:

• Tăng hormone hCG: Sau khi trứng được thụ tinh, cơ thể mẹ sản sinh nhiều hormone hCG. Hormone này càng tăng nhanh thì cảm giác buồn nôn và nôn càng rõ rệt.
• Thay đổi hormone nội tiết: Estrogen và progesterone tăng cao làm hệ tiêu hóa hoạt động chậm lại. Điều này khiến mẹ dễ bị đầy bụng, khó tiêu và buồn nôn.
• Nhạy cảm với mùi: Khi mang thai, khứu giác trở nên nhạy hơn bình thường. Một số mùi như thức ăn nặng mùi, nước hoa hay khói thuốc có thể khiến mẹ thấy khó chịu và buồn nôn.
• Đường huyết thấp: Cơ thể mẹ cung cấp năng lượng liên tục cho thai nhi, khiến lượng đường trong máu giảm nhẹ, từ đó gây mệt mỏi và dễ buồn nôn.
• Căng thẳng tâm lý: Lo lắng, mất ngủ hay thay đổi cảm xúc trong thời gian đầu mang thai cũng có thể làm tình trạng nghén trở nên nghiêm trọng hơn.
• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình từng có người bị nghén nặng khi mang thai, mẹ cũng có khả năng gặp tình trạng tương tự.

Dấu hiệu ốm nghén ở bà bầu

Tình trạng thai nghén có thể biểu hiện theo nhiều cách khác nhau, tùy vào cơ địa và thể trạng của từng mẹ bầu. Dưới đây là những dấu hiệu điển hình thường gặp trong giai đoạn đầu thai kỳ:

• Buồn nôn và nôn ói: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Mẹ bầu thường buồn nôn vào buổi sáng, khi bụng đói hoặc sau khi ăn. Một số trường hợp có thể nôn nhiều lần trong ngày, gây mệt mỏi.
• Nhạy cảm với mùi vị: Khứu giác trở nên nhạy hơn khiến nhiều mẹ bầu dễ buồn nôn khi ngửi thấy mùi thực phẩm, nước hoa, xăng dầu hoặc các mùi nồng khác. Một số món ăn yêu thích trước đây cũng có thể trở nên “khó chịu”.
• Mệt mỏi và chóng mặt: Sự thay đổi nội tiết tố, cộng thêm việc cơ thể phải làm việc nhiều hơn để nuôi dưỡng thai nhi, khiến mẹ thường xuyên cảm thấy uể oải, thiếu năng lượng hoặc dễ chóng mặt khi thay đổi tư thế.
• Chán ăn hoặc thèm ăn bất thường: Một số mẹ mất cảm giác ngon miệng, chỉ muốn ăn những món nhẹ hoặc tránh xa các món nhiều dầu mỡ. Ngược lại, cũng có trường hợp thèm ăn bất thường, đặc biệt là những món trước kia ít dùng đến.

Phân biệt ốm nghén nhẹ và ốm nghén nặng

• Ốm nghén nhẹ: Gồm các biểu hiện như buồn nôn thoáng qua, nôn ít, vẫn ăn uống được, không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày. Đây là tình trạng phổ biến và thường không đáng lo ngại.
• Ốm nghén nặng (Hyperemesis gravidarum): Là khi mẹ bầu nôn quá nhiều (trên 3 – 4 lần/ngày), không ăn uống được, sút cân, mệt lả, có dấu hiệu mất nước, tụt huyết áp. Đây là tình trạng cần được theo dõi và can thiệp y tế kịp thời để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi.

Câu hỏi thường gặp về tình trạng thai nghén

Nghén là trải nghiệm phổ biến nhưng cũng gây nhiều lo lắng cho mẹ bầu, nhất là những người mang thai lần đầu. Dưới đây là giải đáp cho một số câu hỏi thường gặp liên quan đến tình trạng này:

Mang thai tuần thứ 9 hết nghén phải không?

Tuần thứ 9 thường là thời điểm nghén đạt đỉnh do nồng độ hormone thai kỳ tăng cao. Tuy nhiên, không phải ai cũng hết nghén vào tuần này. Hầu hết mẹ bầu sẽ giảm dần triệu chứng nghén sau tuần thứ 12 đến 14. Một số người có thể kéo dài đến tuần 20 hoặc suốt thai kỳ.

Bị nghén khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu mẹ bầu có những biểu hiện sau, nên đi khám sớm:

• Nôn nhiều hơn 4 – 5 lần mỗi ngày
• Không ăn uống được gì trong hơn 24 giờ
• Sút cân nhanh, cảm thấy yếu, chóng mặt, tiểu ít
• Dấu hiệu mất nước như khô miệng, da nhăn, môi khô

Đây có thể là dấu hiệu của ốm nghén nặng (hyperemesis gravidarum), cần được theo dõi và điều trị y tế.

Có thai 2 tuần có bị nghén không?

Thông thường, các triệu chứng nghén chưa xuất hiện rõ ràng ở tuần thứ 2 sau thụ tinh. Tuy nhiên, một số phụ nữ rất nhạy cảm có thể bắt đầu cảm thấy mệt mỏi, chán ăn hoặc hơi buồn nôn. Đa phần các triệu chứng nghén rõ rệt sẽ xuất hiện từ tuần thứ 4 trở đi.

Lúc này, mẹ cần tìm các biện pháp nhằm giảm triệu chứng ốm nghén. Ngoài chế độ sinh hoạt, mẹ bầu có thể sử dụng sữa có công dụng giảm nghén. MamaCare là thực phẩm bổ sung dành cho bà bầu với hàm lượng sắt vừa phải, dễ hấp thu ngay cả khi ốm nghén.

Sản phẩm cung cấp 26 vitamin và khoáng chất thiết yếu như axit folic, iốt, vitamin nhóm B, protein và carbohydrate. MamaCare hỗ trợ bổ sung dinh dưỡng trong thai kỳ, đặc biệt hữu ích khi mẹ bầu bị buồn nôn, chán ăn hoặc nhạy cảm với mùi, khiến việc ăn uống gặp khó khăn.

Nghén nhiều khi mang thai có tốt không?

Mức độ nghén không phản ánh chính xác sức khỏe của thai nhi. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy mẹ bầu bị nghén nhẹ đến vừa thường có nguy cơ sảy thai thấp hơn, do hormone thai kỳ hoạt động mạnh. Tuy vậy, nếu nghén quá nhiều đến mức ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thì cần điều trị.

Quá mệt mỏi vì ốm nghén phải làm sao?

Khi cảm thấy kiệt sức vì nghén, mẹ bầu có thể áp dụng một số biện pháp như:

• Chia nhỏ bữa ăn, tránh để bụng đói
• Uống đủ nước, có thể dùng gừng, trà gừng hoặc bánh quy khô
• Nghỉ ngơi nhiều, tránh căng thẳng
• Hạn chế tiếp xúc với mùi gây kích thích

Mang thai tháng đầu có nghén không?

Trong tháng đầu tiên, một số mẹ đã bắt đầu xuất hiện các dấu hiệu nhẹ như buồn nôn, nhạy cảm với mùi, chán ăn hoặc mệt mỏi. Tuy nhiên, cũng có mẹ bầu hoàn toàn không có triệu chứng nghén cho đến tuần thứ 6 hoặc muộn hơn.

Biểu hiện của ốm nghén là một phần tự nhiên trong quá trình mang thai, tuy gây khó chịu nhưng cũng là dấu hiệu cho thấy cơ thể mẹ đang thích nghi để nuôi dưỡng thai nhi phát triển. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu cũng như cách phân biệt mức độ nghén sẽ giúp mẹ bầu chủ động chăm sóc sức khỏe tốt hơn trong từng giai đoạn. Nếu tình trạng nghén trở nên nghiêm trọng, mẹ đừng ngần ngại tìm đến sự hỗ trợ y tế để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.