Bật mí các cách giảm đau cho người bị gout hiệu quả nhanh nhất

Giảm đau cho người bị gout là ưu tiên hàng đầu khi cơn viêm khớp bùng phát, gây sưng tấy, nóng rát và đau đớn dữ dội tại khớp. Việc kiểm soát cơn đau không chỉ giúp người bệnh lấy lại khả năng vận động mà còn hạn chế tổn thương khớp về lâu dài. Tùy mức độ triệu chứng, người bệnh có thể kết hợp thuốc điều trị, biện pháp tại chỗ và điều chỉnh lối sống để đạt hiệu quả giảm đau tốt nhất.

Tại sao gout gây đau đớn dữ dội?

Bệnh gout gây ra những cơn đau dữ dội là do sự lắng đọng các tinh thể muối urat tại khớp. Những tinh thể này có nguồn gốc từ axit uric (có nhiều trong thực phẩm như thịt đỏ, nội tạng động vật, hải sản và một số loại đậu). 

Axit uric bình thường được lọc qua thận và đào thải ra ngoài qua nước tiểu. Tuy nhiên, khi cơ thể sản xuất quá nhiều axit uric hoặc thận không đào thải tốt, nồng độ axit uric trong máu tăng cao. Lúc này, axit uric bắt đầu kết tinh thành tinh thể muối urat. Các tinh thể thường lắng đọng ở những khớp có nhiệt độ thấp như ngón chân cái, khớp gối, cổ tay… Vì có cấu trúc sắc nhọn như kim, nên khi chúng tích tụ sẽ gây tổn thương mô. Khi đó, hệ miễn dịch nhận diện chúng là vật thể lạ và phản ứng bằng cách “tấn công” dẫn đến tình trạng viêm. Quá trình này giải phóng hàng loạt chất trung gian gây viêm cấp tính như cytokine, prostaglandin… làm sưng, đau, nóng và đỏ tại vùng khớp bị ảnh hưởng. 

Đồng thời, khi bị viêm, mạch máu giãn nở, lượng máu đến vùng viêm tăng, dẫn đến cảm giác nóng rát, đỏ da và đau dữ dội. Các chất gây viêm còn làm tổn thương mô khớp, khiến người bệnh khó cử động, đặc biệt là ban đêm hoặc sau khi ăn uống nhiều đạm, rượu bia.

Tình trạng viêm cấp tính và mãn tính trong bệnh gout:

• Viêm cấp tính: Đây là giai đoạn xảy ra các cơn gout cấp, đặc trưng bởi những cơn đau khớp dữ dội, đột ngột, sưng tấy và nóng đỏ. Mỗi đợt có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần. Nếu được điều trị đúng cách, triệu chứng có thể thuyên giảm hoàn toàn, nhưng nếu không kiểm soát tốt, cơn gout sẽ tái phát ngày càng thường xuyên và nghiêm trọng hơn.
• Viêm mãn tính: Khi bệnh gout tiến triển lâu dài, tinh thể urat không chỉ lắng đọng tại khớp mà còn ở gân, mô mềm và tạo thành các hạt tophi. Khi đó, phản ứng viêm không còn dữ dội như đợt cấp nhưng âm ỉ kéo dài, gây tổn thương khớp mạn tính. Khớp có thể bị biến dạng, giảm chức năng vận động, thậm chí dẫn đến tàn phế nếu không điều trị kịp thời.

Các cách giảm đau cho người bị gout

Tùy theo mức độ triệu chứng, người bệnh có thể lựa chọn một hoặc kết hợp nhiều phương pháp giảm đau như sau:

Nâng cao vùng khớp bị đau

Khi xảy ra cơn gout cấp, vùng khớp bị ảnh hưởng thường sưng to, đỏ, đau nhức và nóng. Việc nâng cao khu vực này lên so với tim giúp:

• Giảm áp lực máu dồn về khớp, hạn chế tình trạng sưng nề.
• Hỗ trợ lưu thông máu trở lại tim dễ dàng hơn, giúp giảm viêm và đau.
• Hạn chế cảm giác nặng nề và nhói buốt ở khớp.

Cách thực hiện:

• Chọn vị trí nằm hoặc ngồi thoải mái: Người bệnh nên nằm ngửa hoặc nằm nghiêng, chọn mặt phẳng ổn định, thoải mái.
• Sử dụng gối mềm hoặc vật kê: Dùng 1–2 chiếc gối hoặc chăn cuộn lại để kê dưới vùng khớp bị đau, chẳng hạn như bàn chân, mắt cá, đầu gối hoặc tay. Đảm bảo vùng khớp cao hơn tim từ 15–30 cm.
• Giữ nguyên tư thế từ 20–30 phút: Có thể thực hiện nhiều lần trong ngày, đặc biệt là sau khi vận động hoặc khi cảm thấy khớp sưng và đau tăng lên.

  

Lưu ý:

• Không nên kê quá cao hoặc để vùng khớp ở tư thế gây gập góc mạnh, dễ làm giảm tuần hoàn ngược và khiến cơn đau tăng lên.

• Trong trường hợp có bệnh lý về mạch máu (ví dụ suy tĩnh mạch chi dưới), nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi áp dụng thường xuyên.

Chườm đá lạnh

Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong 24–48 giờ đầu khi cơn gout bùng phát,  giúp làm co mạch máu, từ đó:

• Giảm lưu lượng máu đến vùng viêm, giúp giảm sưng tấy và đỏ nóng tại khớp.
• Làm tê vùng mô tại chỗ, giảm cảm giác đau nhức nhanh chóng.
• Ức chế hoạt động của các chất trung gian gây viêm, hỗ trợ cải thiện tình trạng viêm cấp tính.

Cách thực hiện:

Chuẩn bị túi đá lạnh: Dùng đá viên bọc trong khăn vải mỏng, túi chườm chuyên dụng hoặc túi nhựa dẻo chứa nước đá nhưng không đặt trực tiếp đá lạnh lên da trần để tránh bỏng lạnh.
Chườm lên khớp bị viêm: Đặt túi đá lên vùng khớp sưng đau (ngón chân, bàn chân, gối, cổ tay…); Giữ nguyên từ 15–20 phút/lần.

Lưu ý:

• Không nên chườm quá lâu hoặc quá thường xuyên (không quá 20 phút mỗi lần) vì có thể gây bỏng lạnh hoặc làm cứng khớp.

• Nếu da bị tê cóng hoặc đổi màu bất thường, nên ngừng ngay và theo dõi phản ứng.

Dùng thuốc giảm đau đặc trị

Khi cơn gout bùng phát, việc sử dụng thuốc giúp:

• Giảm nhanh các triệu chứng đau nhức, sưng viêm tại khớp.
• Hạn chế mức độ tổn thương mô khớp.
• Ngăn ngừa cơn gout kéo dài hoặc tái phát sớm.

Các nhóm thuốc điều trị gout cấp phổ biến:

Thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như Ibuprofen, Naproxen, Indomethacin giúp giảm đau, kháng viêm hiệu quả trong cơn gout cấp. Cần uống theo chỉ định bác sĩ, thường từ 2–3 lần/ngày tùy loại và liều.

Lưu ý:

• Không dùng cho người có tiền sử viêm loét dạ dày, suy gan thận, tăng huyết áp hoặc bệnh tim mạch.

• Tránh lạm dụng hoặc dùng kéo dài vì có thể gây loét tiêu hóa, tăng huyết áp hoặc tổn thương thận.

Colchicine có tên biệt dược phổ biến như Colchicine Opocalcium nhằm ức chế phản ứng viêm do tinh thể urat gây ra.Trong 12–24 giờ đầu cơn đau: Uống 1 viên (0,5 mg) mỗi 2–3 giờ, tổng liều không quá 6 mg/ngày. Sau đó giảm liều duy trì (0,5–1 mg/ngày) nếu được chỉ định.
Lưu ý:

• Có thể gây tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng.

• Không dùng cho phụ nữ mang thai, người suy gan, suy thận nặng hoặc có bệnh tim mạch.

• Không phối hợp với các thuốc ảnh hưởng chuyển hóa gan như statin nếu không có chỉ định chuyên khoa.

Corticosteroids (thuốc corticoid) bao gồm Prednisolone, Methylprednisolone sẽ hỗ trợ làm giảm viêm rất mạnh, đặc biệt khi NSAIDs hoặc colchicine không hiệu quả. Chúng được thiết kế theo dạng uống hoặc tiêm tùy theo mức độ đau và chỉ định của bác sĩ. Thường dùng trong thời gian ngắn (vài ngày) để kiểm soát viêm mạnh.

Lưu ý:

• Không nên tự ý sử dụng vì corticoid có thể gây tăng đường huyết, giữ nước, loãng xương nếu dùng kéo dài.

• Cần giảm liều từ từ nếu dùng dài ngày để tránh suy tuyến thượng thận.

Khuyến cáo chung:

• Không dùng Aspirin trong cơn gout cấp vì có thể làm tăng axit uric máu.
• Luôn uống nhiều nước khi dùng thuốc để hỗ trợ đào thải axit uric và giảm nguy cơ tác dụng phụ lên thận.
• Nếu cơn đau không thuyên giảm sau 2–3 ngày dùng thuốc, cần đi khám chuyên khoa cơ xương khớp để điều chỉnh phác đồ.

Ngâm chân với nước gừng và muối

Gừng có tính kháng viêm tự nhiên, kết hợp với muối giúp làm dịu cơn đau, giảm sưng tấy và tăng lưu thông máu tại khớp.

Nguyên liệu:

• 1 củ gừng tươi
• 2 thìa muối hạt
• 1 chậu nước ấm (~3–5 lít)

Cách thực hiện:

• Đập dập gừng, cho vào nồi đun sôi với nước trong 5–10 phút.
• Đổ nước ra chậu, thêm muối và để nguội bớt còn khoảng 40°C.

  

Đắp lá tía tô

Tía tô có tác dụng chống viêm và giảm đau nhẹ, hỗ trợ giảm triệu chứng sưng nóng ở khớp.

Nguyên liệu: 1 nắm lá tía tô tươi

Cách thực hiện:

• Rửa sạch, giã nát lá tía tô.
• Đắp trực tiếp lên vùng khớp bị sưng đau, dùng gạc cố định lại.
• Giữ trong 30–60 phút, thực hiện 1–2 lần/ngày.

Uống nước lá trầu không ngâm giấm

Lá trầu không có hoạt chất giúp thanh lọc, tiêu viêm. Giấm hỗ trợ điều hòa chuyển hóa axit uric. Cách này có thể hỗ trợ trong trường hợp triệu chứng nhẹ.

Nguyên liệu:

• 10 lá trầu không
• 100 ml giấm gạo hoặc giấm táo

Cách thực hiện:

• Rửa sạch lá trầu, cắt nhỏ rồi ngâm với giấm trong 30 phút.
• Vắt lấy nước, chia làm 2 lần uống trong ngày, sau bữa ăn.

Chườm nóng bằng ngải cứu rang muối

Ngải cứu giúp lưu thông khí huyết, giảm đau hiệu quả trong giai đoạn phục hồi, khi khớp không còn đỏ nóng dữ dội.

Nguyên liệu:

• 1 nắm ngải cứu
• 3–4 thìa muối hột

Cách thực hiện:

• Rang nóng ngải cứu với muối đến khi dậy mùi thơm.
• Bọc hỗn hợp vào khăn vải dày, chườm lên khớp trong 15–20 phút.
• Lặp lại 1–2 lần/ngày, tránh chườm lúc đang sưng viêm nặng.

Khi nào cần đi gặp bác sĩ?

Dù các mẹo dân gian có thể giúp giảm nhẹ triệu chứng, người bệnh nên đến cơ sở y tế chuyên khoa khi xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Cơn đau kéo dài trên 3 ngày, không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi hoặc dùng mẹo tại nhà.
• Sưng khớp kèm theo sốt, mệt mỏi, chán ăn.
• Khớp biến dạng, hạn chế vận động hoặc có biểu hiện viêm nhiều khớp cùng lúc.
• Đau tái phát nhiều lần trong thời gian ngắn.
• Đã được chẩn đoán gout nhưng không kiểm soát được axit uric máu.

Việc can thiệp y tế đúng thời điểm giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm như hủy khớp, hình thành hạt tophi hay tổn thương thận mạn tính.

Biện pháp phòng ngừa cơn đau gout tái phát

Kiểm soát cân nặng làm giảm áp lực cho khớp và ổn định axit uric

Thừa cân làm tăng nguy cơ tích tụ axit uric trong máu và gây áp lực lên các khớp, đặc biệt là khớp chịu lực như mắt cá, đầu gối, bàn chân. Giảm cân giúp cải thiện chức năng chuyển hóa và giảm tần suất các đợt viêm khớp gout cấp.

• Ưu tiên giảm cân từ từ, an toàn (0,5–1 kg/tuần) bằng chế độ ăn uống hợp lý và tăng cường vận động nhẹ.
• Tránh nhịn ăn hoặc ăn kiêng cực đoan vì có thể làm tăng sản sinh axit uric do dị hóa mô.
• Tập luyện các môn nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội, 30 phút/ngày.

Tái khám định kỳ, theo dõi nồng độ axit uric và điều chỉnh phác đồ

Gout là bệnh mạn tính có diễn biến âm thầm. Việc theo dõi thường xuyên giúp đánh giá hiệu quả điều trị, điều chỉnh thuốc hạ axit uric và phát hiện sớm các biến chứng như sỏi thận, tổn thương khớp.

• Tái khám theo lịch hẹn, thông thường 1–3 tháng/lần với người đang điều trị.
• Làm xét nghiệm máu để kiểm tra axit uric huyết, chức năng gan thận.
• Báo với bác sĩ nếu xuất hiện triệu chứng mới hoặc có tác dụng phụ khi dùng thuốc.

Duy trì chế độ ăn lành mạnh và sinh hoạt điều độ

Tăng rau xanh, trái cây ít đường, uống đủ nước (2–2,5 lít/ngày), ăn thực phẩm giàu vitamin C (cam, bưởi, dứa…) giúp hỗ trợ đào thải axit uric.

Hạn chế: 

• Thịt đỏ, hải sản, nội tạng động vật vì chứa nhiều purin.
• Đồ uống có cồn (bia, rượu vang đỏ), nước ngọt có gas làm tăng tái phát gout.
• Đồ chiên rán, thức ăn nhiều dầu mỡ gây rối loạn chuyển hóa.

Lối sống điều độ

• Giữ nhịp sinh hoạt đều đặn: ngủ đủ giấc, tránh stress, hạn chế thức khuya.
• Không dùng thuốc lợi tiểu không cần thiết (trừ khi được kê đơn), vì dễ làm tăng axit uric.

Như vậy, giảm đau cho người bị gout không nên chỉ dừng lại ở việc cắt cơn tạm thời mà cần đi kèm với các biện pháp kiểm soát axit uric, duy trì cân nặng và chế độ ăn uống hợp lý. Sự chủ động trong phòng ngừa và điều trị sẽ giúp hạn chế tái phát, bảo vệ khớp và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh gout.

Bài viết trên do ban biên tập website MamaCare Việt Nam thực hiện. Mọi thắc mắc về nội dung hoặc sản phẩm dinh dưỡng y học dành cho mẹ bầu, người cao tuổi, bạn đọc vui lòng liên hệ qua hotline hoặc hoặc fanpage:

Hotline: 0963288446

Fanpage: https://www.facebook.com/mamacarevie 

Website mua hàng: https://mamacare.com.vn/shop/