Cách xây dựng chế độ ăn cho người bị gout đầy đủ dinh dưỡng

Chế độ ăn cho người bị gout đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát nồng độ axit uric và ngăn ngừa các đợt viêm khớp cấp tái phát. Bệnh gout xảy ra do rối loạn chuyển hóa purin, khiến axit uric tích tụ trong máu và lắng đọng tại khớp, gây đau và sưng viêm. Do đó, người bệnh cần tìm hiểu chi tiết để lựa chọn những thực phẩm nên sử dụng nhằm hỗ trợ giảm thiểu biểu hiện của căn bệnh này. 

Nguyên tắc dinh dưỡng cho người bị gout

Những người bệnh bị gout thuộc nhóm đối tượng cần kiểm soát gắt gao mọi chế độ ăn uống và sinh hoạt. Trong đó, chế độ dinh dưỡng cho người bị gout có các điểm quan trọng sau: 

Hạn chế purin trong khẩu phần ăn
Nguyên nhân chính gây ra gout là axit uric. Khi chuyển hóa Purin trong cơ thể, nó sẽ tạo ra axit uric. Do đó, giảm lượng purin nạp vào từ thực phẩm sẽ hạn chế sự tích tụ axit uric, ngăn ngừa các đợt viêm cấp.

Kiểm soát cân nặng và tổng năng lượng hợp lý
Béo phì là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc gút và khiến bệnh ngày càng nặng hơn. Tuy nhiên, việc giảm cân cần thực hiện từ từ, tránh nhịn đói đột ngột vì điều này có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu.

Đảm bảo cân bằng các nhóm chất dinh dưỡng
Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh gout cần cân đối giữa đạm, béo và đường bột, trong đó nên giới hạn lượng đạm và chất béo bão hòa. Cân bằng dinh dưỡng giúp duy trì thể trạng khỏe mạnh mà không làm tăng gánh nặng chuyển hóa lên cơ thể.

Uống đủ nước mỗi ngày
Nước giúp đào thải axit uric qua đường tiết niệu. Việc uống đủ nước (khoảng 1- 2 lít/ngày) sẽ giới hạn sự hình thành tinh thể urat trong khớp và thận, ngăn ngừa sỏi thận.

Tránh các yếu tố làm tăng tổng hợp axit uric nội sinh
Rượu bia, nước ngọt có đường fructose và việc nhịn đói kéo dài đều có thể kích thích cơ thể tăng sản xuất axit uric. Khi loại bỏ dần các yếu tố này có thể làm giảm gánh nặng chuyển hóa và phòng ngừa cơn gout cấp.

Bổ sung vitamin, đặc biệt là vitamin C
Vitamin C được cho là có khả năng hỗ trợ đào thải axit uric ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, việc bổ sung vitamin từ nguồn tự nhiên giúp tăng cường sức đề kháng và cải thiện chuyển hóa.

Duy trì lối sống lành mạnh
Bị gout có nên tập thể dục? Chế độ ăn uống chỉ phát huy hiệu quả khi kết hợp với lối sống tích cực, bao gồm hoạt động thể lực đều đặn, ngủ đủ giấc và tuân thủ điều trị. Những yếu tố này giúp kiểm soát tốt tình trạng bệnh và hạn chế các biến chứng.

Các loại thực phẩm tốt cho người bị gout

Dựa trên cá nguyên tắc trên, người bệnh có thể tham khảo những thực phẩm tốt cho người bị gout sau:

Nhóm thực phẩm giàu chất xơ, ít purin

Người bị gout nên ưu tiên sử dụng các loại rau xanh và củ quả có hàm lượng purin thấp. Những thực phẩm này không chỉ giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất mà còn giúp hỗ trợ quá trình đào thải axit uric qua hệ tiêu hóa. 

Chất chống oxy hóa trong rau củ cũng góp phần làm giảm viêm và bảo vệ khớp. Bên cạnh đó, trái cây tươi có vị ngọt nhẹ như cam, bưởi, táo, lê, cherry hay kiwi rất có lợi vì giàu vitamin C, vi chất có vai trò làm giảm nồng độ axit uric trong máu và hỗ trợ chức năng miễn dịch. Trái cây cũng giúp cung cấp nước và chất chống oxy hóa tự nhiên, có lợi trong việc kiểm soát các cơn viêm do gout gây ra.

Trái cây tươi giàu vitamin C, kali

Người bệnh cũng nên chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt và tinh bột thô như gạo lứt, khoai lang hay yến mạch. Chúng cung cấp nguồn năng lượng ổn định, không làm tăng đường huyết nhanh chóng và hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, từ đó gián tiếp hỗ trợ kiểm soát bệnh gout. 

Trong khẩu phần đạm, thịt trắng như thịt gà bỏ da, thịt lợn nạc và cá trắng có thể được sử dụng với lượng vừa phải vì có hàm lượng purin thấp hơn nhiều so với thịt đỏ và hải sản. Trứng cũng là nguồn đạm an toàn cho người gout nếu không mắc bệnh lý rối loạn mỡ máu kèm theo.

Ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu ít purin

Người bệnh nên chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt và tinh bột thô như gạo lứt, yến mạch, khoai lang, bắp hoặc hạt quinoa để cung cấp nguồn năng lượng ổn định và duy trì chuyển hóa lành mạnh. Những thực phẩm này hấp thu chậm, không gây tăng đường huyết đột ngột đồng thời giàu chất xơ hỗ trợ tiêu hóa và đào thải axit uric hiệu quả. 

Bên cạnh đó, một số loại đậu như đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen cũng có thể đưa vào chế độ ăn bệnh gout vì chúng chứa lượng purin thấp hơn so với các loại đậu nành chế biến hoặc đậu lăng. Nhóm thực phẩm này còn mang lại nguồn protein thực vật lành mạnh, phù hợp cho người gout cần giảm bớt đạm từ thịt cá.

Thực phẩm giàu đạm thực vật hoặc đạm động vật ít purin

Sữa ít béo và các chế phẩm từ sữa như sữa chua không đường hay phô mai tách béo là những món ăn cho người bị gout được khuyến khích sử dụng. Chúng vừa cung cấp protein chất lượng cao, vừa giúp tăng đào thải axit uric mà không làm tăng nguy cơ tái phát cơn gout. 

Trong quá trình chế biến đồ ăn cho người bị gout , người bệnh nên ưu tiên sử dụng các loại dầu thực vật như dầu ô liu, dầu mè hoặc dầu hướng dương để thay thế cho mỡ động vật. Những loại dầu này chứa chất béo không bão hòa có khả năng chống viêm, tốt cho hệ tim mạch và chuyển hóa.

Những thực phẩm người bị gout nên tránh

Những thực phẩm như thịt đỏ (bò, dê, cừu), phủ tạng động vật (gan, thận, lòng, tim), cùng với hải sản như cá biển, tôm, cua, mực… đều có chứa lượng purin rất cao. Khi cơ thể chuyển hóa các chất này, axit uric tăng nhanh và dễ lắng đọng tại khớp, gây viêm và đau dữ dội. Việc ăn thường xuyên các loại thực phẩm này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh và khiến các đợt gout cấp xuất hiện nhiều hơn.

Rượu bia, nước ngọt có ga, đồ uống nhiều đường không có giá trị dinh dưỡng và cồn và đường fructose trong các loại nước uống này làm tăng tổng hợp axit uric nội sinh và đồng thời ức chế khả năng bài tiết axit uric qua thận. Đặc biệt, bia còn chứa purin từ nấm men, làm gấp đôi nguy cơ bùng phát cơn gout cấp. Người bệnh uống rượu bia thường xuyên không chỉ khó kiểm soát bệnh mà còn dễ đối mặt với biến chứng về gan, thận và tim mạch.

Đối với thức ăn nhanh và các món chiên rán nhiều dầu mỡ, nguy cơ không chỉ nằm ở lượng chất béo bão hòa cao mà còn ở việc làm suy giảm chức năng gan, thận làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới quá trình đào thải axit uric.

Gà rán, khoai tây chiên, xúc xích, hamburger… thường chứa nhiều muối, chất béo chuyển hóa và phụ gia, dễ gây viêm và làm nặng thêm các cơn đau gout. Chúng cũng góp phần làm tăng cân nhanh chóng, ảnh hưởng tiêu cực với người bị bệnh chuyển hóa.

Cần cẩn thận trọng với một số loại chứa nhiều purin như đậu Hà Lan, đậu lăng, nấm hương, nấm mèo… Tuy không nguy hiểm như nội tạng hay hải sản, nhưng khi ăn nhiều hoặc dùng thường xuyên, chúng vẫn có thể góp phần làm tăng nồng độ axit uric. Do đó, người bệnh nên sử dụng có kiểm soát và ưu tiên các loại đậu có hàm lượng purin thấp hơn nếu cần bổ sung đạm thực vật.

FAQ về thực phẩm dành cho người bị gout

Chế độ ăn uống cho người bị gout cần hết sức cẩn trọng. Chỉ cần ăn loại thức ăn không phù hợp sẽ dễ xảy ra tác dụng phụ. Hãy chú ý các loại thực phẩm phổ biến dưới đây:

Bệnh gút có ăn được thịt bò không?

Không, vì thịt bò chứa nhiều purin, làm tăng axit uric, yếu tố gây bùng phát cơn gout cấp.

Bị gout ăn thịt heo được không?

Có, nhưng nên chọn phần nạc, ăn lượng vừa phải vì thịt heo có hàm lượng purin trung bình.

Bị gout ăn thịt gà được không?

Có, đặc biệt là phần ức gà bỏ da, do chứa ít purin hơn thịt đỏ, phù hợp khi ăn điều độ.

Bị gout uống rượu bia được không?

Không, vì rượu bia làm tăng tổng hợp và giảm đào thải axit uric, dễ gây cơn gout cấp.

Bị gout ăn ốc được không?

Không, vì ốc là hải sản có purin cao, dễ làm tăng axit uric trong máu.

Bị gout ăn mì tôm được không?

Không, vì mì tôm chứa chất béo chuyển hóa, nhiều muối, ít dinh dưỡng và có thể gây rối loạn chuyển hóa.

Bị gout ăn măng được không?

Không, măng chứa nhiều axit oxalic, dễ làm tăng lắng đọng axit uric trong khớp.

Bị gout ăn nấm được không?

Không, vì nhiều loại nấm (như nấm hương, nấm mèo) có hàm lượng purin khá cao.

Bị gout ăn thịt dê được không?

Không, vì thịt dê là loại thịt đỏ có purin cao, không phù hợp với người gout.

Bị gout ăn thịt vịt được không?

Không, vì thịt vịt thuộc nhóm thịt đỏ, chứa purin ở mức cao.

Bị gout ăn yến được không?

Có, yến sào chứa đạm dễ hấp thu, ít purin và không gây tăng axit uric nếu dùng đúng liều.

Bị gút ăn cá được không?

Có, nhưng nên chọn cá trắng (như cá rô phi, cá chép) và hạn chế cá biển vì purin cao.

Bị gút có ăn được cá thu không?

Không, vì cá thu là cá biển chứa purin cao, dễ kích hoạt cơn gout cấp.

Bị gout ăn cá biển được không?

Không, vì hầu hết cá biển chứa purin cao, nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn.

Bị gút có uống canxi được không?

Có, nếu có chỉ định của bác sĩ vì canxi không ảnh hưởng trực tiếp đến axit uric.

Bị gout có uống cafe được không?

Có, uống lượng vừa phải có thể giúp giảm nguy cơ gout nhờ tác dụng hỗ trợ bài tiết axit uric.

Bị gout uống c sủi được không?

Có, nhưng cần dùng đúng liều; vitamin C hỗ trợ đào thải axit uric, nhưng loại có đường cần tránh.

Bị gout ăn giá được không?

Có, giá đỗ chứa nhiều chất xơ, purin thấp, tốt cho quá trình đào thải axit uric.

Bị gout có uống sâm được không?

Có, nếu dùng đúng liều và không có bệnh lý nền khác; sâm giúp tăng cường miễn dịch, không ảnh hưởng purin.

Bị gút có ăn chuối được không?

Có, chuối chứa kali và vitamin C, giúp hỗ trợ đào thải axit uric và giảm viêm.

Bị gút có ăn được mướp không?

Có, mướp là rau củ purin thấp, mát gan, lợi tiểu rất phù hợp cho người bị gout.

Bị gút có ăn được sữa chua không?

Có, nên chọn loại ít béo, không đường; sữa chua hỗ trợ tiêu hóa và giúp thải axit uric.

Bệnh gút có ăn được bí đỏ không?

Có, bí đỏ purin thấp, giàu chất chống oxy hóa và chất xơ, rất tốt cho người gout.

Bị gút có uống dầu cá được không?

Không, vì dầu cá (nhất là từ cá biển) có thể làm tăng axit uric, cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Bệnh gút có kiêng rau muống không?

Không, rau muống purin thấp, giàu chất xơ, không làm tăng axit uric.

Bệnh gút có ăn được cua không?

Không, vì cua là hải sản chứa nhiều purin, dễ gây bùng phát cơn gout cấp.

Bị gút ăn đậu xanh được không?

Có, đậu xanh có purin thấp hơn nhiều loại đậu khác và có tác dụng mát gan, lợi tiểu.

Chế độ ăn cho người bị bệnh gút cần tính đến tình trạng sức khỏe tổng thể và bệnh lý kèm theo. Nếu người bệnh có tiểu đường, mỡ máu cao, tăng huyết áp hay suy thận, cần điều chỉnh dinh dưỡng sao cho phù hợp với cả các bệnh nền.

Chế độ ăn cho người bị gout cần được thiết kế cẩn thận, cân bằng giữa việc giảm purin, hạn chế chất béo xấu và tăng cường thực phẩm hỗ trợ đào thải axit uric. Việc tuân thủ đúng nguyên tắc dinh dưỡng sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt các cơn gout, giảm biến chứng và duy trì cuộc sống khỏe mạnh. 

Bài viết trên thuộc bản quyền của MamaCare.com.vn – website trực thuộc Công ty TNHH Đầu tư XNK HOAN TT, đơn vị chuyên phân phối các sản phẩm dinh dưỡng y học nhập khẩu từ Úc. Để mua hàng chính hãng, quý khách có thể đặt trực tiếp qua website hoặc fanpage chính thức của MamaCare.