Nhau tiền đạo là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị

Nhau tiền đạo là biến chứng sản khoa nguy hiểm có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng của cả mẹ và thai nhi. Đó là lý do thai phụ cần hiểu rõ về tình trạng này, nhận biết sớm các dấu hiệu để có phương pháp xử lý đúng cách và kịp thời.

Nhau tiền đạo là sao?

Nhau tiền đạo là hiện tượng nhau thai nằm bất thường ở phần dưới tử cung, phủ lên một phần hoặc toàn bộ cổ tử cung gây cản trở đường ra của thai nhi khi chuyển dạ.

Tùy theo vị trí nhau nằm ở phần dưới tử cung mà nhau thai tiền đạo được chia thành 4 dạng sau: 

• Rau tiền đạo bám thấp: Bánh nhau nằm ở đoạn dưới tử cung nhưng chưa chạm đến lỗ trong cổ tử cung.
• Rau tiền đạo bám mép: Bờ bánh nhau tiếp cận sát với lỗ trong của cổ tử cung.
• Nhau tiền đạo bán trung tâm: Một phần lỗ trong cổ tử cung bị bánh nhau che phủ.
• Nhau tiền đạo trung tâm hoàn toàn: Toàn bộ lỗ trong cổ tử cung bị bánh nhau bao phủ, chiếm khoảng 20 – 30% tổng số ca nhau tiền đạo.

Rau bám tiền đạo là một biến chứng nguy hiểm có thể gây ra xuất huyết nghiêm trọng trong thời kỳ mang thai và lúc sinh, đe dọa tính mạng của cả mẹ và bé.

• Đối với thai phụ: Bệnh gây ra các đợt chảy máu âm đạo tái phát trong suốt thai kỳ làm thai phụ bị thiếu máu kéo dài và tăng nguy cơ sinh non. Trường hợp nhau tiền đạo bám gần cổ tử cung, sau sinh bánh nhau sẽ bong ra gây hở cổ tử cung tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng, thậm chí cắt bỏ tử cung nếu bánh nhau bám chặt.
• Đối với thai nhi: Nhau tiền đạo khiến mẹ thiếu máu đồng nghĩa với thai phát triển chậm và dẫn đến suy thai. Nếu mẹ bị xuất huyết nặng, bác sĩ có thể chỉ định mổ cấp cứu để lấy thai dù chưa đủ tháng, từ đó tăng nguy cơ trẻ bị sinh non và suy hô hấp. Ngoài ra, vì nhau thai nằm ở phần dưới tử cung nên thai nhi khó quay đầu xuống gây ra tình trạng ngôi thai ngược (ngôi ngang hoặc ngôi mông).

Nguyên nhân bị nhau tiền đạo

Nhau thai có thể phát triển ở bất cứ vị trí nào mà phôi làm tổ ở tử cung. Khi phôi làm tổ ngay dưới của tử cung nhau thai cũng sẽ phát triển tại đó và đây là nguyên nhân rau tiền đạo.

Một số yếu có thể làm tăng nguy cơ bị nhau thai tiền đạo ở thai phụ gồm:

• Có tiền sử sinh nhiều con.
• Đã từng sảy thai hoặc thực hiện thủ thuật nạo phá thai.
• Có bệnh lý viêm nhiễm tại tử cung.
• Thai phụ từng bị nhau tiền đạo ở lần mang thai trước đó.
• Mang song thai hoặc đa thai.
• Tử cung có dị dạng bẩm sinh hoặc cấu trúc bất thường.
• Mẹ trên 35 tuổi khi mang thai.
• Thói quen sử dụng chất kích thích, đặc biệt là hút thuốc lá trong thời gian mang thai.

Dấu hiệu nhau tiền đạo khi mang thai

Thai phụ có thể nhận biết mình bị nhau tiền đạo qua một số triệu chứng đặc trưng sau: 

• Mẹ bầu bị ra máu âm đạo không kèm theo cảm giác đau, máu thường có màu đỏ tươi và đôi khi xuất hiện máu cục. Hiện tượng này thường xảy ra ở giai đoạn tam cá nguyệt thứ ba.
• Tình trạng chảy máu có thể diễn ra đột ngột, tự ngưng mà không cần can thiệp y tế. Song, các đợt xuất huyết có xu hướng tái diễn sau vài ngày hoặc vài tuần với lượng máu ngày càng nhiều.
• Một số sản phụ xuất hiện cơn đau bụng do tử cung co bóp kèm xuất huyết.

Phương pháp chẩn đoán nhau tiền đạo 

Mẹ bầu có thể đến cơ sở y tế thực hiện một trong những phương pháp chẩn đoán sau để nhận biết mình có bị nhau tiền đạo không.

Siêu âm qua ngã âm đạo

Phương pháp này thực hiện bằng cách đặt đầu dò siêu âm vào trong âm đạo để nhìn rõ tình trạng bên trong âm đạo và cổ tử cung. Siêu âm đầu dò âm đạo là lựa chọn tối ưu để xác định vị trí nhau tiền đạo chuẩn xác nhất.

Siêu âm qua thành bụng

Với phương pháp này, bác sĩ sẽ đặt đầu dò sẽ đặt lên vùng bụng, sau đó di chuyển quanh bụng để xem xét các cơ quan vùng chậu. Tình trạng cụ thể sẽ được hiển thị chi tiết trên màn hình.

Siêu âm qua thành bụng ưu tiên thực hiện trong trường hợp thai phụ có triệu chứng chảy máu âm đạo trong tam cá nguyệt hai hoặc tam cá nguyệt trước khi chỉ định siêu âm ngã âm đạo. Điều này giúp tránh gây tổn thương âm đạo và chảy máu nhiều.

Chụp cộng hưởng từ (MRI)

MRI có thể xác định chuẩn xác vị trí của nhau thai. Phương pháp hữu ích khi mẹ bầu bị nhau tiền đạo phía sau hoặc áp dụng để đánh giá khả năng xâm lấn bàng quang. Hạn chế của MRI là chi phí tốn kém và chưa chứng minh mang lại lợi ích tốt hơn so với siêu âm.

Cách điều trị nhau tiền đạo

Sau khi chẩn đoán bị nhau tiền đạo, bác sĩ sẽ áp dụng cách điều trị phù hợp với từng trường hợp của mẹ bầu, cụ thể:

Trường hợp chưa chuyển dạ

Thai phụ lúc này cần nghỉ ngơi, hạn chế đi lại và ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng. Đồng thời, bác sĩ sẽ cho mẹ sử dụng thuốc spasmaverine 40mg (1 – 4 viên/ngày), progesterone, salbutamol,… để giảm co; corticoid để phổi thai nhi phát triển nhanh. 

• Nếu thai nhi đủ tháng: Bác sĩ chỉ định mổ lấy thai nếu bị nhau tiền đạo trung tâm, các trường hợp còn lại sẽ cân nhắc theo dõi chờ đến lúc chuyển dạ. 
• Nếu thai nhi xuất huyết nhiều, nguy hiểm tính mạng thai phụ: Mổ lấy thai trong bất kỳ tuổi thai nào.

Trường hợp khi chuyển dạ

Bác sĩ chỉ định mổ lấy thai khi mẹ bị nhau tiền đạo trung tâm hoặc bán trung tâm; Bấm ối và xé màng ối về phía không có bánh nhau nếu thai phụ xuất huyết ít, ngôi thế và cổ tử cung thuận lợi. Trường hợp sau khi xé màng ối nhưng vẫn xuất huyết sẽ thực hiện mổ lấy thai.

Trường hợp biến chứng nhau thai cài răng lược

Nhau cài răng lược là hình thái lâm sàng nặng của nhau tiền đạo. Lúc này mạch máu tăng sinh ở nhiều đoạn phía dưới tử cung đâm xuyên vào bàng quang. Bác sĩ sẽ siêu âm chi tiết để đánh giá tình trạng, sau đó tiến hành mổ dọc thân tử cung phía trên vị trí bánh nhau thai bám hoặc đáy tử cung để lấy thai, không bóc nhau thai và cắt tử cung để hạn chế mất máu. 

Câu hỏi thường gặp về nhau âm đạo

Cách cầm máu khi bị nhau tiền đạo?

Cách cầm máu cho thai phụ bị nhau tiền đạo phụ thuộc vào tình trạng chảy máu của thai phụ, cụ thể:

• Chảy máu âm đạo ít hoặc không chảy máu: Thai phụ không được tác động vùng âm đạo trong thời kỳ mang thai để ngăn ngừa biến chứng. Đồng thời, chị em cần kiêng vận động mạnh như tập thể dục, quan hệ tình dục.
• Chảy máu âm đạo nhiều: Bác sĩ khuyến cáo sinh mổ khi có thể, thường là sau 36 tuần tuổi khi mẹ và bé có tình trạng sức khoẻ tốt. Nếu sinh mổ, thai nhi có thể được tiêm corticosteroid để kích thích phổi phát triển và magie sulfat bảo vệ thần kinh cho bé.
• Chảy máu âm đạo mất kiểm soát: Bác sĩ thực hiện mổ lấy thai cấp cứu, truyền máu liên tục để giữ tính mạng, đồng thời cung cấp oxy và máu đảm bảo cơ thể hoạt động bình thường.

Tư thế nằm khi bị nhau tiền đạo như thế nào là tốt? 

Tư thế nằm tốt cho thai phụ bị nhau tiền đạo là nghiêng sang bên trái. Đầu gối gập nhẹ, chân kê cao khoảng 30 độ. Tư thế này giúp giảm sức ép lên mạch máu và tăng tuần hoàn đến thai nhi, từ đó mẹ bầu sẽ cảm thấy thoải mái và ngủ ngon hơn.

Nhau tiền đạo có uống nước dừa được không?

Mẹ bầu bị nhau tiền đạo có thể tận dụng nước dừa để cung cấp thêm các chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, chị em chỉ nên uống 3 – 4 lần/tuần, tránh uống nhiều gây tăng đường huyết.

Nhau tiền đạo có sinh thường được không?

Bị nhau tiền đạo không bắt buộc thai phụ phải sinh mổ, thay vào đó có thể sinh thường nếu không ra máu, ra máu ít, số lần không nhiều và nhau thai chỉ bám mép cổ tử cung. Song, khi thăm khám bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp sinh phù hợp với tình trạng sức khoẻ của mẹ và bé.

Chi phí sinh mổ nhau tiền đạo là bao nhiêu?

Chi phí sinh cho mẹ bầu bị nhau tiền đạo phụ thuộc vào các yếu tố như: Có truyền máu không? Lượng máu truyền là bao nhiêu? Sau sinh cần dùng thêm loại thuốc kháng sinh nào? Thời gian nằm viện? Loại phòng nằm viện? Vì vậy sẽ không có con số chính xác về chi phí sinh. Chị em có thể lựa chọn cơ sở y tế uy tín, tham khảo các dịch vụ để biết chính xác mức phí cần bỏ ra. 

Nhau tiền đạo là tình trạng không thể chủ quan trong thai kỳ. Nếu không theo dõi và điều trị đúng cách, biến chứng có thể diễn tiến nhanh gây nguy hiểm cho cả mẹ và bé. Nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và thăm khám định kỳ sẽ giúp thai phụ kiểm soát tốt tình trạng này. Vì vậy, các mẹ hãy chủ động trang bị kiến thức và tuân thủ chỉ định của bác sĩ để đảm bảo một thai kỳ an toàn, khỏe mạnh.